Trao đổi, thảo luận của các đại biểu về các nội dung trong hội thảo
Ngày 13/10/2020 Trung tâm nghiên cứu và Tư vấn Quản lý Tài nguyên (CORENARM) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) tổ chức Hội thảo “Chính sách, đầu tư và quản lý bền vững cho hệ thống rừng phòng hộ Việt Nam”.
Hội thảo có sự tham gia của đại diện các đơn vị gồm Vụ Quản lý rừng Đặc dụng – Phòng hộ, Vụ NN&PTNT, Vụ Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam, Văn phòng Ban chỉ đạo nhà nước về chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2016-2020 và thực hiện REDD+, các Ban Quản lý rừng phòng hộ các tỉnh tỉnh Bắc Trung Bộ và Tây nguyên, Quỹ Bảo vệ phát triển rừng tại một số tỉnh thành trên cả nước, cùng các cán bộ đang công tác tại các viện nghiên cứu.
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho thấy, cho đến nay Việt Nam đang có khoảng 4,64 triệu hecta rừng phòng hộ. Đa số diện tích này được quản lý bởi 231 ban quản lý rừng phòng hộ thuộc các cấp khác nhau. Bên cạnh đó, có số diện tích nhỏ với khoảng trên 330 nghìn hecta đang được cộng đồng, các hộ gia đình, lực lượng vũ trang và các bên khác quản lý. Rừng phòng hộ đóng vai trò đặc biệt quan. Tuy nhiên, thực tế trong quản lý bảo vệ rừng cho thấy các ban quan lý và chủ rừng phòng hộ đang gặp phải nhiều khó khăn, thách thức trong việc duy trì hoạt động và quản lý bền vững diện tích rừng được giao.
Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách định hướng phát triển như yêu cầu lập phương án quản lý rừng bền vững, khuyến khích các đơn vị tự chủ, nhưng quá trình thực thi còn bộc lộ nhiều bất cập và thiếu tính thực tế cần giải quyết.
Trên cơ sở đó, hội thảo tạo diễn đàn không gian mở để các đại biểu cùng đưa ra đánh giá về thực trạng, khó khăn, thách thức trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển bền vững hệ thống rừng phòng hộ Việt Nam; chia sẻ những sáng kiến mới trong quản lý, phát triển bền vững hệ thống rừng phòng hộ; đề xuất, kiến nghị chính sách và thực thi quản lý rừng bền vững và định hướng đầu tư cho hệ thống rừng phòng hộ.
Đóng góp ý kiến của các đại biểu về tham gia hội thảo
Ông Ngô Trí Dũng, Giám đốc Trung tâm CORENARM cho rằng xây dựng phương án quản lý rừng bền vững là việc bắt buộc ở các chủ rừng tổ chức, tuy nhiên tiến độ thực hiện và lộ trình rất khác nhau.
Cụ thể, Ông Trần Quốc Cảnh, Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Trong bối cảnh xã hội và ngành lâm nghiệp hiện nay, các ban quản lý chắc chắn phải quản lý rừng bền vững. Nhưng để thực hiện quản lý rừng bền vững đòi hỏi những điều kiện cần và đủ. Điều kiện cần trước hết là các Ban Quản lý rừng phòng hộ phải biết được các giá trị của rừng mình do quản lý chứ không phải quản lý diện tích như hiện tại. Và để thực hiện được quản lý rừng bền vững đòi hỏi nguồn tài chính ổn định, lâu dài cho các ban”.
Đại diện Ban Quản lý rừng phòng hộ Thanh Chương, Nghệ An nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trao quyền tự chủ cho các Ban Quản lý rừng phòng hộ hiện nay. “Để có thể bảo vệ rừng hiệu quả, các Ban Quản lý rừng phòng hộ phải được trao quyền tự chủ theo đúng nghĩa. Hiện tại, các Ban Quản lý không được tự chủ về nhân sự, về số hợp đồng bảo vệ rừng. Đối với khoán bảo vệ rừng, hiện Ban Quản lý không được quyền chọn các đối tượng giao khoán mà phải ưu tiên khoán cho các hộ nghèo, trong khi các hộ nghèo thường thiếu nhân lực lao động nên thiếu khả năng bảo vệ rừng” – Đại biểu cho biết thêm.
Ông Ngô Trí Dũng nhận định: “Xây dựng phương án QLRBV tùy vào đặc thù của từng tỉnh, theo dự án hỗ trợ tư vấn, kinh phí, lộ trình. Phần lớn các BQLRPH hoạt động dựa vào nguồn thu từ chi trả dịch vụ môi trường rừng, do vậy kinh phí xây dựng phương án còn hạn hẹp, dẫn đến chậm triển khai xây dựng phương án. Ngoài ra, tính chủ động từ các BQL trong xây dựng phương án chưa cao, do thiếu động lực triển khai”.
Các kiến nghị, sáng kiến được thảo luận trong hội thảo sẽ được nghiên cứu và phát triển nhằm hỗ trợ quá trình hoạch định achính sách lâm nghiệp cấp tỉnh và cấp quốc gia trong thời gian tới.
Tác giả: Nhóm CORENARM
Corenarm 